EKOMVET Sistemi Nedir? F-Gaz Sektörü İçin Kapsamlı Rehber
Florlu sera gazlarının (F-gaz) atmosfere salımını kontrol altına almak ve çevresel etkilerini en aza indirmek amacıyla Türkiye’de önemli bir dijital adım atıldı: EKOMVET (F-gaz Ekipman Operatörleri Merkezi Veri Tabanı). 29 Haziran 2022 tarihli “Florlu Sera Gazlarına İlişkin Yönetmelik” kapsamında hayata geçirilen bu sistem, sektördeki tüm paydaşlar için yeni sorumluluklar ve iş akışları getiriyor.
Peki, F-gaz içeren ekipmanlarla çalışan firmalar, teknik servisler ve personeller için EKOMVET ne anlama geliyor? Bu rehberimizde, sistemin tüm detaylarını, en çok sorulan soruları ve çözüm yollarını sizler için derledik.
EKOMVET Sistemi Nedir ve Neden Önemlidir?
EKOMVET, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yönetilen Entegre Çevre Bilgi Sistemi (EÇBS) portalı üzerinden erişilebilen merkezi bir veri tabanıdır. Sistemin temel amacı, F-gaz içeren cihazların yaşam döngüsü boyunca (kurulum, bakım, onarım, sızıntı kontrolü, gaz dolumu ve bertaraf) takip edilmesini sağlamaktır.
Bu sayede hem yasa dışı gaz kullanımının önüne geçilmesi hem de tüm işlemlerin kayıt altına alınarak şeffaf ve denetlenebilir bir yapı oluşturulması hedeflenmektedir.
Sistemdeki Kilit Roller ve Tanımlar
EKOMVET’i etkin kullanabilmek için öncelikle sistemdeki rolleri doğru anlamak gerekir:
- Ekipman Operatörü: F-gaz içeren bir ekipmanı fiilen kontrol eden, işleten veya sahibi olan gerçek ya da tüzel kişidir. Kısacası, cihazın sahibi olan firmadır.
- Teknik Servis Firması: F-gaz içeren ekipmanlara müdahale etme yetkisine sahip, TS 13905 Hizmet Yeterlilik Belgesi bulunan firmalardır.
- Teknik Personel: F-gaz içeren cihazlara müdahale edebilecek yetkinlikte, MYK Seviye-5 (19UY0401-5) mesleki yeterlilik belgesine sahip gerçek kişilerdir.
- Ekipman Sorumlusu: Ekipman Operatörü (firma) tarafından, ekipman kayıt defterlerini oluşturmak ve yönetmek üzere yetkilendirilen kişidir.
Hangi Ekipmanların EKOMVET’e Kaydedilmesi Zorunludur?
Yönetmeliğe göre, belirli bir kapasitenin üzerindeki tüm F-gazlı ekipmanların sisteme kaydedilmesi gerekmektedir. Bu sınırlar şöyledir:
- Soğutma ve İklimlendirme Sistemleri: 5 ton CO2 eşdeğeri veya daha fazla F-gaz içeren tüm cihazlar.
- Elektrik Şalt Ekipmanları: 6 kg veya daha fazla kükürt heksaflorür (SF6) içeren tüm ekipmanlar.
Önemli Not: Cihazınızdaki gazın kilogram cinsinden miktarını bilseniz bile, kayıt için “ton CO2 eşdeğeri” değeri esastır. Bu hesaplama, EKOMVET sistemi tarafından ekipman kaydı sırasında otomatik olarak yapılır.
EKOMVET Sistemine Giriş ve Rol Seçimi
Sisteme giriş, kişinin rolüne göre farklılık gösterir:
- Firma (Ekipman Operatörü / Teknik Servis) Girişi: EÇBS portalına firma bilgileriyle giriş yapılır. Ardından “Rol Seçimi” menüsünden “Ekipman Operatörü” veya “Teknik Servis Firması” rolü seçilerek sisteme dahil olunur.
- Şahıs (Teknik Personel / Ekipman Sorumlusu) Girişi: E-devlet bilgileriyle EÇBS portalına giriş yapılır ve “Uygulamalara Git” menüsündeki “Şahıs” butonu tıklanır. Buradan ilgili rol (Teknik Personel veya Ekipman Sorumlusu) seçilir.
Adım Adım İş Akışı ve Onay Süreçleri
Sistemdeki temel faaliyet akışı, roller arasındaki etkileşime dayanır:
- Bildirim Başlangıcı: Bir ekipmana müdahale (örneğin gaz dolumu veya sızıntı kontrolü) gerektiğinde, Ekipman Operatörü sisteme girerek bir faaliyet bildirimi başlatır.
- Personel Onayı: Başlatılan faaliyet, işlemi gerçekleştirecek olan Teknik Personel’in ekranına düşer. Teknik personel, yaptığı işlemi ve sonuçlarını sisteme girerek faaliyeti onaylar.
- Kaydın Tamamlanması: Teknik personelin onayıyla birlikte faaliyet kaydı tamamlanmış olur ve ekipmanın dijital siciline işlenir.
Bu akış, yapılan her işlemin yetkili kişilerce doğrulanmasını sağlayarak sistemin güvenilirliğini artırır.
Sıkça Sorulan Sorular
- Soru: Teknik Servis Firmasıyım, sistemde işlem yapamıyorum. Neden?
- Cevap: Teknik Servis Firmalarının sistemde tam yetkiyle işlem yapabilmesi için EÇBS’ye TSE Hizmet Yeri Yeterlilik Belgesi‘ni (TS 13905) yüklemiş ve onaylatmış olması zorunludur. Belgeniz eksik veya onaylanmamış olabilir.
- Soru: Ekipman Operatörü (firma) olarak Teknik Personel rolünü seçebilir miyim?
- Cevap: Hayır. Roller kesin çizgilerle ayrılmıştır. Firma tüzel kişiliği “Ekipman Operatörü” veya “Teknik Servis Firması” olabilirken, MYK belgeli gerçek kişiler “Teknik Personel” rolünü seçmelidir.
- Soru: Ekipman Sorumlusu olarak atandım. Ne yapmalıyım?
- Cevap: Ekipman Operatörü tarafından yetkilendirildikten sonra, “Şahıs” girişi yaparak size atanan ekipmanların kayıt defterlerini oluşturabilir ve yönetebilirsiniz.
EKOMVET, F-gaz sektöründe dijital bir devrim niteliğindedir. Sisteme adaptasyon süreci ilk başta karmaşık görünse de uzun vadede çevresel sürdürülebilirlik ve sektörel düzen için büyük faydalar sağlayacaktır. Sistemin gerekliliklerini eksiksiz yerine getirmek, hem yasal sorumluluklarınızı karşılamanıza hem de daha şeffaf bir çalışma ortamı yaratmanıza olanak tanıyacaktır.
